بررسی تغییرات کمی و کیفی اسانس چند جمعیت از گونه ی .lamium garganicum l

تیره ی نعناع، بالغ بر6500 گونه ی گیاهی راشامل می شود،که در240 سرده قرارمی گیرند.این گیاهان همه جاروی،تنوعمورفولوژیکی زیادی رانشان می دهند.متابولیت های ثانویه ی مدل،درگیاهان تیره مونو،سزکویی،دی وتری ترپن ها،می باشد.سرده ی گزنه سا( lamium)،شامل تقریبا"40 موردگیاه یک ساله،علفی ویاپایامی باشدکه درسراسراروپا، آسیاوآفریقا،منتشرشده اند.درفلورترکیه،30گونه ی گیاهی،برای این سرده شناسایی ومعرفی شده است.ازگیاهان متعلق به گونه ی lamium garganicuml.که غول نعناع نیز نامیده شده است،بررسی زیرگونه های laevigatum و pulchrum درفلورترکیه، اثرات مختلف نظیر؛فعالیت ضدعفونی کنندگی،ضددرد ،ضدمیکروبی ومصرف کنندگی رادیکال های آزاد،گزارش شده است.گیاهان گونه یlamium garganicuml. ،که درنواحی مدیترانه ای وازایتالیاتاترکیه ومناطق شمال غربی ایران ،می رویند،شاید به خاطرانتشارمحدودشان، درایران کم ترموردتوجه پژوهشگران بوده اند .مطالعه کمیت وکیفیت اسانس این گیاه وتاثیرعوامل محیطی برآن ،برای به دست آوردن شرایط لازم برای کشت آن واستفاده ی دارویی بهینه ازآن ،ضروری به نظر می رسد. دراین پژوهش کمیت وکیفیت اسانس در6جمعیت مختلف آن درغرب ایران ،بررسی شد.بخش های هوایی خشک شده ی گیاهان،پس ازآسیاب شدن،به کمک دستگاه کلونجربه روش تقطیرباآب،درمدت 3 الی 4ساعت اسانس گیری شد.آنالیز کمی وکیفی محتوی اسانس،بااستفاده ازدستگاهgc-ms، agilent6890 ؛باستون سلیکای hb-5ms، وابعاد 30 مترطول،0/25 میلی مترضخامت ،وضخامت فیلم0/25میکرومتر،وبرنامه دمایی°c70سه دقیقه،°c15بردقیقه مدت2دقیقه تا°c120،و°c10بردقیقه مدت1دقیقه تا°c150,سپس°c20بردقیقه مدت2دقیقه تا°c220؛دمای injector وخط انتقال به ترتیب°c160 و°c160بود. کروماتوگرام های حاصل،به کمک کتابخانه ی wileyازنرم افزارxcalibur بررسی شد.تعداد42ترکیب دراسانس این گونه ی گیاهی شناسایی شد.نتایج به دست آمده،چنان متفاوت بودکه شش کموتایپ مختلف را،برای این گیاه نشان داد.در اسانس جداشده ازجمعیت نویجه ر،بامقدار%0/024 (v/w)،ترکیب عمدهδ- cadinene با%20/86 سهم بود. ترکیب (+)-spathulenol ، با سهم%15/31و trans-caryophyllene%8.96 دررده های بعدقرارداشتند. دراسانس جداشده ازجمعیت هانه بی، بامقدار %0/033 (v/w)، ترکیب عمده farnesol با%24/12 وترکیباتbicyclogermacrene ،با%13/72 و decalin %22/12،دررده های بعدقرارداشتند.اسانس جمعیت هه یات،بامقدار%0/035 (v/w)،ترکیبات عمده،به ترتیب عبارت بودنداز؛(+)-spathulenol باسهم%13/12، bicyclogermacrene(%11/25)و trans-caryophyllene (%10/21).اسانس به دست آمده ازجمعیت شاتره،بامقدار%0/042 (v/w)،ترکیبات عمده،به ترتیب عبارت بودنداز؛ trans-caryophyllene(%19/04)،δ-humulene (%8/45)، pregeijerene(%8/07).دراسانس به دست آمده ازجمعیت قاسملو،بامقدار%0/036 (v/w)،ترکیبات عمده،به ترتیب عبارت بودنداز؛ α-pinene(%19/61)،( germacrene d (%15/27)و( benzene,1,1-dimethylethyl(%9/51).ودراسانس به دست آمده ازجمعیت مارمیشو(%0/038، v/w)،ترتیب عبارت بودنداز؛d germacrene (20.02% )،( α-terpinolene(%13/20و(trans-caryophyllene(%11/55). تعدادترکیبات تشکیل دهنده ی اسانس درجمعیت های موردبررسی به ترتیب عبارت بودنداز؛10و13و17و18و13و14. سزکویی ترپن هامهم ترین اجزای تشکیل دهنده اسانس جوامع بودند.افزایش ارتفاع رویشگاه،منجربه افزایش اجزای اکسیژنه ی اسانس وموجب کاهش اجزای هیدروکربنه ی اسانس شده است.تغییر برخی ازفاکتورهای خاک مانند؛هدایت الکتریکی،اسیدیته ،درصدکربن آلی خاک وغیره ،اثراتی برمولفه های اسانس دارد.